Welkom bij Heymans Vastgoed en onze wekelijkse blogpost!
Elke week nemen we een onderwerp uit de vastgoedwereld onder de loep. Vorige week besproken we de 'stedenbouwkundige inlichtingen'. Deze week kijken we naar ons zevende cruciaal attest/vermelding bij de verkoop van een woning: onroerend erfgoed.
Vlaanderen is rijk aan historisch, cultureel en architecturaal erfgoed. Deze waardevolle monumenten, landschappen en archeologische sites vertellen het verhaal van onze geschiedenis en identiteit. In deze blog post zullen we de inhoud, het belang, juridische gevolgen en de informatieplicht van deze beschermingen bespreken, in kader van een verkoop.
Wat houdt het in?
Om ervoor te zorgen dat ons erfgoed behouden blijft voor toekomstige generaties, heeft het Vlaamse Agentschap van Onroerend Erfgoed (instelling van de Vlaamse overheid) wetgeving en beleid ontwikkeld met betrekking tot beschermd en vastgesteld geïnventariseerd onroerend erfgoed. Bescherming van onroerend goederen in Vlaanderen kan op twee manieren gebeuren: door het erfgoed te laten vaststellen in een erfgoedinventaris of door het te laten beschermen als beschermd erfgoed.
1. Vastgesteld geïnventariseerd erfgoed
De inventaris van vastgesteld erfgoed in Vlaanderen geeft een overzicht van erfgoedobjecten in Vlaanderen, opgedeeld per gemeente. De inventaris bevat erfgoedobjecten die waardevol zijn, maar niet beschermd (Vlaanderen, 2023). Ze krijgen hierdoor enkele rechtsgevolgen (zie verder). Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende vastgestelde inventarissen:
Inventaris bouwkundig erfgoed
De landschapsatlas
Inventaris archeologisch erfgoed of zone
Inventaris landschappelijk erfgoed
Vastgesteld historische tuin of park
Vastgestelde houtige beplanting met erfgoedwaarde
Benieuwd of uw woning is opgenomen in een inventaris? Zoek het op via deze link.
2. Beschermd onroerend erfgoed
De Vlaamse overheid kan beslissen om een onroerend erfgoed te beschermen. Dit is de hoogste vorm van bescherming. Daarbij is het dan ook zo dat er verschillende juridische gevolgen aan zijn verbonden voor het behoud ervan te garanderen (zie verder). Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende beschermingen:
Beschermd monument
Beschermd cultuurhistorisch landschap
Beschermd stads- of dorpszicht
Benieuwd of uw woning is opgenomen als beschermd monument? Zoek het op via deze link.
Wat is het belang?
Indien u interesse heeft in een woning dat is vastgesteld in een inventaris of als beschermd erfgoed, moet u op de hoogte zijn van de algemene en specifieke juridische gevolgen.
1. Juridische gevolgen - Vastgesteld (bouwkundig) erfgoed
Voor alle inventarissen geldt een zorg- en motiveringsplicht. Administratieve overheden zoals een gemeente, een OCMW of provincie moeten zo veel mogelijk zorg in acht nemen voor vastgestelde inventarisitems. Voor alle eigen werken of activiteiten moeten ze onderzoeken of ze een directe impact hebben op geïnventariseerd erfgoed. Bovendien moeten ze motiveren welke maatregelen ze hebben genomen om aan deze zorgplicht te voldoen. (Vlaanderen, 2023).
Het meest voorkomende geval bij de verkoop van een woning, is vastgesteld bouwkundig erfgoed. Hier gelden specifieke juridische gevolgen:
Mogelijkheid tot het vragen van afwijking(en) van de huidige energieprestatienormen.
Vrijgesteld van bepaalde eisen uit de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen.
Zonevreemde gebouwen die opgenomen zijn in deze inventaris, kunnen makkelijker een nieuwe functie krijgen.
Voor de sloop van een vastgesteld erfgoed, moet steeds een omgevingsvergunning aangevraagd worden.
Een erkende onroerenderfgoedgemeente kan toelatingsplichten opleggen voor verschillende werken aan het erfgoed.
Informatieplicht.
Woningen die vastgesteld bouwkundig erfgoed zijn, komen in aanmerking voor een erfgoedlening. Kom meer te weten hierover via de volgende link.
2. Juridische gevolgen - Beschermd erfgoed
Wanneer een monument of landschap beschermd wordt, betekent dit dat het wordt erkend als een waardevol erfgoed dat beschermd moet worden tegen vernieling, beschadiging of onrechtmatige wijzigingen. Beschermd erfgoed is de strengst gereguleerde bescherming van onroerende goederen. Hierbij gelden dan ook specifieke juridische gevolgen:
Actief en passief onderhoud: het erfgoed mag niet ontsierd worden en moet actief onderhouden worden voor de instandhouding.
Vergunnings- en toelatingsplicht voor verschillende werken.
Vrijgesteld van bepaalde eisen uit de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen.
Verbod op sloop en vernietiging.
Informatieplicht.
Woningen die beschermd erfgoed zijn, komen in aanmerking voor een erfgoedlening. Kom meer te weten hierover via de volgende link.
Informatieplicht
Net als alle zes andere attesten die we hierboven hebben besproken, heb je ook hier een informatieplicht tegenover potentiële kopers. Als je een eigendom verkoopt, ben je wettelijk verplicht om potentiële kopers te informeren over de erfgoedsituatie als je woning onder een van de twee hierboven vermelde beschermingen valt.
1. Informatieplicht - Vastgesteld geïnventariseerd erfgoed
Als je eigendom erkend erfgoed is, doe je er goed aan om dit te vermelden tijdens een bezoek ter plaatse en ben je wettelijk verplicht om dit op te nemen in de onderhandse verkoopovereenkomst en de authentieke akte. In tegenstelling tot beschermd erfgoed ben je echter niet verplicht om dit al in de publiciteitsfase op te nemen.
2. Informatieplicht - Beschermd erfgoed
Als je eigendom beschermd erfgoed is, ben je wettelijk verplicht om dit al in de publiciteitsfase te communiceren, samen met de juridische gevolgen die eraan verbonden zijn. Bovendien ben je ook verplicht om dit op te nemen in de onderhandse verkoopovereenkomst en de authentieke akte.
Conclusie?
Het onroerend erfgoed in Vlaanderen is van onschatbare waarde en vertegenwoordigt onze geschiedenis en identiteit. Het is onderverdeeld in vastgesteld geïnventariseerd erfgoed en beschermd erfgoed, elk met specifieke juridische gevolgen. Bij de verkoop van een woning is er een informatieplicht, waarbij de erfgoedsituatie duidelijk moet worden gecommuniceerd aan potentiële kopers. Je kan meer informatie omtrent onroerend erfgoed terugvinden op de website van Vlaanderen: https://www.onroerenderfgoed.be/
Bij Heymans Vastgoed vragen we al de nodige attesten aan, waaronder de erfgoed-situatie, en nemen we al de opzoekkosten op ons. Wij adviseren zowel u als potentiële kopers over de resultaten van deze opzoekingen.